Płaskoziemcy i geocentryści to ponoć najniższa półka czytelników Biblii. Ci którzy śledzą bloga Marka natknęli się pewnie na wpis "Ziemia jest płaska", a z zakamarków pamięci wygrzebałem jeszcze wpis Macieja na ten sam temat. Ja przyznaje się do pewnej fascynacji i jakiegoś tam szacunku dla poglądów tych ludzi. Jeśli chodzi o zachodnich wyznawców tej szalonej teorii, praktycznie w całości bierą się z literalnego czytania Biblii. Masa ludzi na świecie uważa Pismo Święte za swój autorytet, mimo to naśmiewa się z płaskoziemcow - czy słusznie? I tak i nie.

Nasza dzisiejsza wiedza czyni starożytne przesądy zabawnymi. Ten prymitywny kreacjonizm jest przynajmniej na tyle konsekwentny, że arbitralnie nie wykreśla niewygodnych dla siebie biblijnych wersetów. W przeciwieństwie do innych chrześcijan, płaskoziemcy swoją świętą księgę przyswajają z całym jej inwentarzem. Nie rozumiem natomiast ludzi, którzy widzą w Biblii objawioną prawdę, a pomijają w niej niewygodne dla siebie fragmenty. Poniższy tekst to moje krótkie tłumaczenie obszernego artykułu Roberta Schadewalda "The Flat-Earth Bible" będącego wykładnią argumentów biblijnych płaskoziemców.

..........................

Z nielicznymi wyjątkami, większość badaczy Pisma Świętego zgadza się, że Biblia opisuje nieruchomą w przestrzeni Ziemię. Istnieje około 100 fragmentów potwierdzających tą tezę, przy czym najbardziej znane pochodzą z Psalmów: Pan przywdział potęgę i nią się przepasał, tak utwierdził świat, że się nie zachwieje (Ps 93, 1); Mówcie wśród pogan: Pan jest królem, umocnił świat, by się nie poruszył (Ps 96, 10); Umocniłeś ziemię w jej podstawach, na wieki wieków się nie zachwieje (Ps 104, 5); a także Księgi Kronik: Umocnił On świat, by się nie poruszył (1 Krn 16, 30); i Księgi Izajasza: Stworzyciel nieba, On Bóg, który ukształtował i wykończył ziemię, który ją mocno osadził (Iz 45, 18). Teksty te były podstawą średniowiecznego geocentryzmu, rozpatrującego Ziemię jako nieruchomy punkt z krążącymi dookoła niej ciałami.

Z powyższych cytatów korzystają również płaskoziemcy, dla których geocentryzm stanowi jedynie preludium. Teoria płaskiej Ziemi to w zasadzie geocentryzm z dalszymi ograniczeniami. W Piśmie Świętym nie znajdziemy jasnej, biblijnej kosmologii, jednak z porozrzucanych w niej fragmentów możemy odtworzyć jakie wyobrażenie świata mieli jej autorzy. Zapewne oddziaływały na nich wyobrażenia Wszechświata ludów ościennych - Egipcjan i Babilończyków. Obie te cywilizacje wyobrażały sobie Ziemię płaską. Na terenach Mezopotamii widziano ją jako dysk z kontynentami i otaczającym je oceanem. Na oceanie, być może również na filarach, spoczywało sklepienie niebieskie, mające być fizycznym przedmiotem, kopułą przykrywającą Ziemię. Egipskie wyobrażenie świata różniło się między innymi tym, że w przeciwieństwie do babilońskiego, świat nie był okrągły a prostokątny. Czy takie było wyobrażenie Izraelitów?

Historia stworzenia świata zawarta w Księdze Rodzajów dostarcza pierwszego klucza do zrozumienia hebrajskiej kosmologii. Stworzenie opisane w Genesis jest doskonale logiczne z punktu widzenia płaskiej ziemi. Ważnym słowem w tym opisie jest "sklepienie niebieskie" które w Starym Testamencie pojawia się kilkukrotnie i w każdym przypadku jest tłumaczeniem hebrajskiego słowa raqiya pochodzącego od riqqua (wyklepać). W czasach starożytnych przedmioty z mosiądzu były albo wylewane w formach o docelowym kształcie, albo "wyklepywane", rozbijane na kowadle i rozciągane do cienkiej blachy. W Księdze Hioba czytamy: Potrafisz z Nim niebiosa rozciągać, twarde jak lustro z metalu? (Hi 37, 18), który dowodzi, że Izraelici rozpatrywali sklepienie niebieskie jak fizyczny przedmiot, ogromną kopułę która wyklepać mógł jedynie sam Bóg niczym wszechmocny kowal: To Ja uczyniłem ziemię i na niej stworzyłem człowieka, Ja własnoręcznie rozpiąłem niebo i rozkazuję wszystkim jego zastępom (Iz 45, 12); Moja to ręka założyła ziemię i moja prawica rozciągnęła niebo (Iz 48, 13).

Czy jednak wersety te nie dotyczą zwykłego złudzenia sklepienia, jakiego doświadczamy wszyscy? Otóż nie. Słowa niebiosa i niebo mają swój pierwowzór w słowie shamayim (od shameh - wysoki). Ten, co mieszka nad kręgiem ziemi, której mieszkańcy są jak szarańcza, On rozciągnął niebiosa jak tkaninę i rozpiął je jak namiot mieszkalny (Iz 40, 22). Pod "kręgiem ziemi" kryje się w oryginale chuwg (dosłownie koło, otaczać), co znów sugeruje namacalną kopułę. U Hioba Bóg chodzi po sferach niebieskich (Hi 22, 14), są one zatem czymś po czym da się spacerować i na czym można usiąść. Obiekty widoczne na firmamencie, takie jak Słońce, Księżyc czy gwiazdy, wyobrażano sobie jako bardzo małe, tak że mieściły się wewnątrz niebiańskiej kopuły. Dla starożytnych były to żywe istoty.

Niebo jako kopuła przykrywająca Ziemię wskazuje na jej płaski kształt. W Piśmie Świętym znaleźć można fragmenty, które nie sposób wyjaśnić inaczej, niż przez płaskość naszej planety. W Księdze Daniela widzimy drzewo w środku ziemi, a jego wysokość ogromna. Drzewo wzrastało potężnie, wysokością swą nieba sięgało, widać je było aż po krańce ziemi (Dn 4, 7-8). U Mateusza diabeł zabrał Jezusa na bardzo wysoką górę, pokazał Mu wszystkie królestwa świata (Mt 4, 8). Opisy te nie mogły mieć miejsca gdyby Ziemia była okrągła.

Prawdziwym skarbem dla zrozumienia hebrajskiej kosmologii jest uznawana za apokryf, Pierwsza Księga Henocha (zwana Księgą Henocha etiopską) powstała w II w. p.n.e. Nie należy do pism kanonicznych, dzięki czemu nie była poprawiana ani redagowana przez katolickich kopistów. Kompletną Księgę odnalazł w Etiopii Szkot James Bruce dopiero w roku 1773. Od tej pory odnajdywano jej liczne rękopisy w etiopskich klasztorach, a nawet wśród tekstów z Qumran. Ziemia u Henocha jest oczywiście plaska. W jednym z fragmentów anioł Uriel zabiera Henocha na kraniec kopuły: stamtąd poszedłem na krańce ziemi i ujrzałem olbrzymie różniące się od siebie zwierzęta, jak również ptaki, które różniły się kształtem, wyglądem i głosem. Każdy z nich różnił się jeden od drugiego. Na wschód od tych zwierząt ujrzałem krańce ziemi, na których spoczywa niebo oraz otwarte bramy nieba. (1 Henoch 33, 1-2).