Kiedyś miałem autorytety. Przed podjęciem ważnej decyzji kierowałem się w stronę filmików edukacyjnych. "Czy tak postąpiłaby Zosia i Ania z filmu o dobrze rokującej młodzieży?". "Co na moim miejscu zrobiłby Adam z materiału o bezpiecznym seksie?". I tak przetrwałem czas hormonalnej burzy. Drogowskazy w postaci krótkich, moralizatorskich nagrań uchroniły mnie od zguby. Wszyscy mieliśmy tak samo. A przynajmniej inicjatorzy nowego spotu w ramach akcji Bezpieczny Ełk. "Pili alkohol. Młodzież żałuje tego, co się stało". Scenariusz jakich wiele - połączenie młodzieży z alkoholem otwiera portal do piekła. W filmie jest wszystko: śmierć, gwałt i dobre mordobicie. Wcześniejsza kampania z cyklu Bezpieczny Ełk była równie krwiożercza. Wówczas zabijały smartfony. Filmy łączy ginąca na nich młodzież, więc szczerze polecam.

Sponsorem dzisiejszego tekstu nie są pomysły Ełczan, a lektura Worried About the Wrong Things Jacqueline Vickery. Książka o tzw. panice moralnej. Nie da się ukryć, że nie lubimy odmieńców. Boimy się tego co obce, a niewiedze zapychamy chorymi domysłami. I tak babcia mieszkająca na skraju wsi była czarownicą, a Żydzi na niedostępnych dla chrześcijan obrzędach pili dziecięcą krew. W momencie pojawienia się edukacji rolę Żydów przejęła młodzież. Zamiast kisić się z rodzinami, dzieci poszły do szkół. Tam wraz rówieśnikami wypracowały własną kulturę. Stworzyły młodzieżowy slang, nowe wzorce zachowań i nową tożsamość odmienną od świata dorosłych. Wpływowe staruchy widziały w tym zagrożenie ładu społecznego. Od tego momentu wszystko czym parają się nastolatki stało się podejrzane.

Młodość cieszy się minimalnym stopniem zaufania. Zgodnie z konstytucją Polakami może rządzić czarna, homoseksualna, kobieta, pod warunkiem, że nie jest młoda. Prawie każde zajęcie młodych ludzi budzi moralny niepokój. Złe jest zarówno siedzenie w domu jak i z niego wychodzenie. Robienie w internecie czegoś więcej niż sprawdzanie poczty i wchodzenie na onet jest moralnie podejrzane. Destrukcyjne jest dosłownie wszystko, od gier wideo po pisanie na telefonie. Janusze moralności wolą by ich nastoletnia córka została w domu i deprawowała się w internecie. Niech już wysyła swoje nagie fotki kolegom, ale niech przynajmniej nie wyłazi z domu. Poza domem groźne dla społeczeństwa młodzieżowe dewiacji jedynie się nasilają. Alkohol, narkotyki, orgie, sekty... Bezpieczny Ełk będzie miał o czym kręcić.

W obliczu paniki moralnej młodość robi za kozła ofiarnego bardziej skomplikowanych problemów społecznych. Takie postawienie sprawy daje pretekst do inwigilacji młodych ludzi. Kiedy pławiono czarownice rozbierano je do naga. Dziś grzebie się w telefonie i komputerze. Panika moralna odwraca uwagę od dwuznacznych zachowań dorosłych. Znamienne, że przed świętami mówi się więcej o wakacyjnych imprezach nastolatków niż pijackich, firmowych wigiliach. Piętnowanie zachowań nastolatków uchodzi za uzasadnione, zaś hukanie na dorosłych to naruszenie ich prywatności. Czujemy większe przyzwolenie by skarcić syna sąsiada za to że rzucił papierek, niż zwrócić staremu uwagę by nie bil swojej żony.

Głupota przyjaźni się z wieloma zjawiskami. Lubi się z matactwem i nadużyciem, ale to jeszcze nie miłość. W swoim serduszku głupota nosi prawie nikomu nieznanego wybranka. Jest nim mechanizm znany jako proto-ostension. Przedziwne, acz powszechne zjawisko przypisywania sobie zasłyszanych gdzieś historii. O proto-ostension mówimy, kiedy podsłuchana przez nas opowieść wydaje się pochodzić z naszego własnego doświadczenia. Media potrafią zaszczepić w naszej świadomości niemal dowolny obraz. Ciągłe wałkowanie tych samych historii skutkuje tym, że wydają się one realne. Jak wygląda to w praktyce, na przykładzie kosmicznych porywaczy:

Kiedy tak śpicie w błogiej nieświadomości, mądrzejsi od was ludzie rozwiązują palące problemy tego świata. Wypuszczają nowe książki i organizują konferencje "naukowe". W jaki sposób smoki ziały ogniem - bo tak brzmi ten gorący temat - żarzy umysły kreacjonistów. Skąd takie zainteresowanie smoczym ogniem? Jak nie wiadomo o co chodzi, to chodzi o religie.

Na chwile przenieśmy się do roku 2006 i słynnej konferencji Macieja Giertycha. Ojciec Romana Giertycha przekonywał nas, że smok wawelski był dinozaurem. Teza, że smoki były dinozaurami nie jest niczym nowym, szczególnie za oceanem. Produktem ubocznym poważnego traktowania Biblii jest przekonanie, że świat ma 6 tysięcy lat. Przez to wiele zjawisk sprzed milionów lat dzieje się podejrzanie niedawno. Co począć z takimi dinozaurami? Z braku lepszych kandydatów kreacjoniści przebrali je w skóry smoków. W ten sposób wpadli jednak we własne sidła. Talenty przypisywane smokom dalece wykraczają poza zdolności prostego dinozaura. Szczególnie problematyczne jest zianie ogniem. Udowodnienie, że można naparzać z pyska ogniem i że było to w zasięgu dinozaurów to nie lada zadanie. Kreacjoniści głowią się nad tym przynajmniej od lat 70. XX wieku.

Sama możliwość produkcji łatwopalnych substancji przez smoki jest do wyobrażenia. Przyznają to sami sceptycy, m.in biochemik Brett Cohen, w artykule Bad Breath. W roli smoczego ognia Cohen widziałby metan i fosforowodór. Jednak produkujące metan dinozaury byłyby takimi smokami, jak smokami są produkujący metan ludzie. Wszystko rozchodzi się o to, jak ziać ogniem i samemu się nie spalić. Wylatujący z pyska metan szybko rozprzestrzeniłby się we wszystkich kierunkach, zamieniając głowę smoka w kulę ognia. Kreacjoniści bronią się w tym miejscu przywołując osobliwy przykład strzela bombardiera (Brachinus explodens). Owad ten strzela z odwłoku wrzącą mieszanką substancji, czym potrafi poparzyć modliszkę. To jednak nie to samo co zianie ogniem. 

Szczególnie twórczy w wymyślaniu jak smoki (dinozaury) pluły ognień jest James Gilmer, autor książki: 100 Year Cover-Up Revealed: We Lived with Dinosaurs! Nie poprzestał na teoretyzowaniu. Uważnie przygląda się kościom dinozaurów wszędzie widząc miotacz ognia. Za smoki przebiera się najczęściej lambeozaury. W grzebieniu które nosiły na głowie, tacy "badacze" jak Gilmer widzą komory do przechowywania łatwopalnych gazów. Według kreacjonistów jeszcze inne źródło ognia mogło znajdować się na końcu pyska sarkozucha, wczesnokredowego krokodyla. Nie będę udawał, że znam się na dinozaurach, więc po odpowiedź "dlaczego nie" odsyłam do artykułu Philipa Sentera Fire-Breathing Dinosaurs?

Nie znam się na dinozaurach, ale powiedzmy, że znam się na smokach. Sorry, ale ilu z was miało na studiach kolokwium ze smoków? Ja miałem i mam dla naszych wierzących przyjaciół złą wiadomość. W kulturze zachodniej smok pojawia się po raz pierwszy w Iliadzie gdzie jest bezsprzecznie wężem. Starożytne opisy smoków odnosiły się głównie do eskulapa i pytona. W rolę smoków wcielały się też kobry, krokodyle a nawet wydry. Latające smoki to już wytwór wyobraźni św. Augustyna, który jako pierwszy dodał smokom skrzydeł. Osobną ewolucje przeszedł smoczy ogień. Pierwotnie smoki pluły trucizną (jak to węże). Mniej więcej od I wieku n.e. pojawia się idea smoka o zatrutym oddechu. Pierwsza pisemna wzmianka o ogniu pochodzi z IV wieku, z "Dziejów Filipa". Czemu więc dinozaury zaczęły ziać ogniem dopiero od IV wieku? O to proszę pytać kreacjonistów.