Brak w edukacji ogólnej inżynierów? Słucham? Żeby być dzisiaj inżynierem do 19 roku życia nie robi się nic innego tylko kształci ogólnie. Co gorsza potem na studiach dalej naucza się właśnie omawianej w poście starowiedzy i to na zasadzie "podstaw", "ogólniejszego kontekstu" itp. Jeżeli ktoś chce być choćby przeciętnym inżynierem i jeszcze "mieć papier" to od liceum po nocach sam musi tę wiedzę nabywać, uczyć się narzędzi i umiejętności praktycznych, bo w edukacji po prostu nie istnieje taka ścieżka.

Ludzki brak krytycznego myślenia ma się nijak do wiedzy ogólnej. W końcu średnio rozgarnięty 10-latek wpadnie na to, że jak nie będziesz karmić niemowlaka to on umrze. To nie w braku przeczytanego "Nad Niemnem" jest problem.

Myślenie krytyczne bez solidnej wiedzy ogólnej jest równie groźne jak brak jakiegokolwiek myślenia. A może nawet groźniejsze.

Łatwo napisać, że 10-latek wpadnie na to, że niekarmione dziecko umrze. Tylko że to nie takie proste. Dla kogoś, kto nie ma podstawowej wiedzy o organiźmie, o zachodzących w nim procesach, o chorobach altmedowe pierdololo o toksemii może brzmieć rozsądnie. A ten ktoś co chwilę jeszcze słyszy o kolejnym skandalu z lekarzem-łapówkarzem albo oszustwem koncernu. Co gorsza, pewnie nie raz trafił na lekarza nie umiejącego mówić bez żargonu. On myśli krytycznie, ale że nie ma wiedzy, odrzuca skorumpowaną, zamkniętą w wieży w kości słoniowej "oficjalną" medycynę i kupuje brednie o toksemii. I nagle głodówka oczyszczająca nabiera sensu, a jak jeszcze dodasz do tego pieprzenie o kryzysie ozdrowieńczym, to nawet wyraźne pogorszenie stanu nie budzi niepokoju a wręcz przeciwnie, dodaje nadziei. Oni może nawet przećwiczyli te altmedy wcześniej na sobie czy starszym dziecku przy innej chorobie, a że choroba ustąpiła to troszczący się, mówiący zrozumiale znachor ma +100 do zaufania.

A może inna starowiedza - historia. Po co to przyszłym inżynierom? A potem wchodzi taki do internetu, widzi gdzieś brednię o "sześciu milionach Żydów zamordowanych w obozach koncentracyjnych" (a na tą bzdurę można się nawet natknąć w opisie książki o denialiźmie http://www.amazon.com/Denying-Holocaust-Growing-Assault-Memory-ebook/dp/B009R4G6S0 ), potem trafia na jakąś stronę, gdzie to jest obalone, jako krytycznie myślący sprawdza liczby, widzi, że te sześć milionów to nieprawda i sobie myśli, że "coś w tym denialiźmie jest". Nie ma czasu na bardziej szczegółowe wnikanie, w końcu to nie C++ ani obróbka skrawaniem, nie staje się też od razu w pełni przekonanym denialistą, ale prawda mu się trochę przesunęła bliżej środka. Potem słyszy jak ktoś tam inny walnie, że z tym Holokaustem to tak, że najpierw było 6 milionów, potem 4 a teraz są niecałe 3, liczby się zgadzają z tym co wcześniej sprawdził i kolejny kroczek w stronę. Kilka tysięcy osób zrobi te kroczki większe niż reszta i widzimy odradzający się nazizm. Chociaż gdyby wiedzieli, że Żydów mordowano nie tylko w komorach gazowych, że w sytuacji takiej wojny jak była nie da się podać dokładnej liczby, więc siłą rzeczy różni historycy będą podawać różne oszacowania a przeważająca opinia nigdy nie będzie jedyną i może się zmieniać w czasie, może by nie byli skłonni wierzyć w brednie denialistów.

I tak dalej, mógłbym naprawdę długo.

Oczywiście zgodzę się, że to, co w Polsce nazywa się szkołą ogólnokształcącą niewiele daje. Z lekcji historii pewnie łatwiej wynieść "sześć milionów w obozach" niż rzeczywistą wiedzę, chociaż wystarczyłoby niewiele więcej niż to, co napisałem dwa akapity wyżej. Z lekcji biologii łatwiej wynieść szczegółową budowę komórki pnia brzozy niż podstawową wiedzę o zdrowiu. A jeszcze nie wystarczy mieć tę wiedzę, trzeba ją rozumieć i umieć wykorzystać. Co z tego, że ktoś zna twierdzenie Bayesa jeśli nie wie jak to się ma do pozytywnego wyniku testu przesiewowego? Tak, szkoła prędzej nauczy to twierdzenie udowodnić niż zastosować.

Tanie szyderstwa z polskiej literatury tego nie poprawią; literatura, polska i nie, też ma w edukacji ogólnej swoje miejsce. Samo przeczytanie "Nad Niemnem" da zapewne niewiele. Przeczytanie i próba zrozumienia dlaczego jest napisane tak jak jest napisane, dlaczego nas dziś tak nudzi, dlaczego wtedy ludzie to chętnie czytali, jak zastane warunki polityczne, społeczne, stan nauki wpływały na ich myślenie da dużo więcej; tak samo dla innych epok i kultur. Wtedy może zamiast tępego, skłonnego do rasizmu buca zapatrzonego w swoją wąską działkę i kolejną ratę kredytu ze szkoły wyjdzie ktoś, kto zdaje sobie sprawę, że kultura Zachodu, w której przyszło mu żyć jest tylko jedną z możliwych, niekoniecznie najlepszą a pod wieloma względami wręcz paskudną.

[cdn]

[cd]


Tak, zgodzę się, że w polskiej szkole prędzej będą wymagać znajomości pełnej listy roślin, które opisała Orzeszkowa niż takiej dyskusji. To jest jedna z przyczyn, z których inżynierowie mają koszmarne braki w edukacji ogólnej. Oczywiście nie tylko inżynierowie i nie tylko w Polsce.

Popularne jest naśmiewanie się z "chumanistów" mających w pogardzie nauki przyrodnicze, "doktorów od Konopnickiej" szczycących się tym, że nie potrafią wyliczyć rat kredytu. To, rzecz jasna, durnie. Inżynier mający w pogardzie nauki humanistyczne, finansista mający w pogardzie wszystko poza ekonomią i GTD, dumni z tego, że Żeromskiego nie czytali są takimi samymi durniami. A może nawet bardziej niebezpiecznymi, bo doktor od Konopnickiej zapewne będzie miał jakieś pojęcie o etyce.

Sama logika nie wystarczy, żeby z powodzeniem myśleć krytycznie potrzebna jest też wiedza ogólna i umiejętność jej zastosowania.

Nie zrównywałbym wiedzy ogólnej ze starowiedzą. Wiadomo że wiedza ogólna z zasady jest troszeczkę zafałszowana. Nie wchodzi w szczegóły i pokazuje tylko niektóre, te najbardziej popularne wyjaśnienia. Akurat na biologię bym nie narzekał. Może i był przekrój brzozy, ale nie skończyłem liceum aż tak dawno, by nie pamięć, że na genetyke poświęcone było dobre pół roku. Z tego co się orientuje (a orientuje się słabo) to w USA mają ten problem. Tam program nauk fizyki kończy się (albo kończył) na odkryciach z z drugiej połowy XIX wieku. Zatem, jeśli chodzi o polską szkoła i naukę przyrody, aż tak bym nie marudził. Natomiast jeśli spojrzeć na podręcznik do j.polskiego - no to sorry. W zasadzie to moglem się uczyć z podręcznika swojej matki albo babci. Nie mów mi Igorze, że ta literatura ma czegoś uczyć i wyzwolić jakieś refleksje. W lekturach znajdziemy 20 tytułów o Żydach i antysemityzmie i chyba ani jednego wątku o homoseksualistach. Tak jakby ci drudzy w ogóle nie istnieli, podobnie jak wszystkie inne (bez wyjątku!) dyskryminowane w tym kraju grupy. To jest farsa a nie nauka tolerancji. Wybacz, ale dylematy powstańców, to nie jest to, z czym zmagałaby się dzisiejsza młodzież. To co widać na uniwersytetach - ta cała filozofia, ze świat jest taki sam, że człowiek jest taki sam - wyłazi później w programie nauczania. Tego się nie da obronić, bo rzeczywistość nie jest taka jak kiedyś, nasze lęki i pragnienia nie są takie jak w średniowieczu, czy nawet 50 lat temu. Nie ważne jak bardzo ta część humanistów była przerażona współczesnością, nie ważne jak bardzo nie rozumiałaby zmian i nie nadążała za postępu dookoła, to zaklęciem nie zatrzyma się świata.

To ja już nie wiem co ma być z tą starowiedzą, skoro w notce sobie pokpiwasz z Żeromskiego niemalże zrównując z palikowaniem krowy. A przecież uogólniony Żeromski (niekoniecznie akurat on, literatura w ogóle) jest potrzebna *właśnie dlatego*, że dzisiejsza młodzież nie zmaga się z dylematami powstańców. W końcu, to że dziś się nie zmaga, nie znaczy, że nie będzie musiała jutro. Naście lat temu modne było pierdololo o końcu historii, potem ktoś pisał, że w Europie wojny już nie będzie, co najwyżej w Azji a dziś mamy pełzającą wojnę za miedzą.

Oczywiście, cokolwiek nadejdzie w przyszłości, nie będzie powtórzeniem przeszłości, ale też ludzkie postawy się aż tak bardzo nie zmieniają jak technika czy gospodarka. A szkoła, studia i praca w korpo nie nauczą jak te postawy się kształtują w jakich warunkach. To najlepiej zrobi porządnie prowadzona historia i literatura. Może kiedyś psychologia, ale na razie psychologia naukowa raczkuje, a to co jest, to czasem lepiej żeby nie było.

Nie bronię obecnego programu szkoły, ani tym bardziej praktyki szkolnej, wręcz przeciwnie, to jest do dupy i chyba nawet coraz gorzej. Tylko że nie zmieni się tego wyrzucając 20 tytułów o Żydach razem z Żeromskim. Trzeba wyrzucić 16-17 i dodać o LGBT, o niepełnosprawnych, o wykluczonych.

Jeśli chodzi o biologię, nie pamiętam jak długo miałem genetykę i ewolucję, ale chyba też coś koło pół roku (matura 1995, mat-fiz). I co z tego, skoro z genetyki były zabawy w wykluczanie ojcostwa z grupy krwi a poza tym sama teoria o DNA i okolicach; z ewolucji chyba tylko sucha wiedza, że A wyewoluowało z B a po drodze było C i D. Więcej mi dało przeczytanie lata później "Samolubnego genu" niż ta cała edukacja. Wtedy umiałem te A B C D z pamięci wymienić, wiedziałem której literki nie ma w RNA i gdzie jest RNA gdzie DNA i tak dalej. Dziś z pamięci nie wymienię, ale - dzięki lekturze Dawkinsa i potem kilku jeszcze - rozumiem podstawy tych zagadnień a szczegóły jak będę potrzebował wiem gdzie znaleźć; oczywiście same podstawy, żadnym biologiem nie jestem, ale śmiem twierdzić, że jestem odporny na kreatyńskie bredzenie o braku ogniw pośrednich czy zasadzie zachowania informacji czy co tam Dembski wymyśli. Ale nauka szkolna to była właśnie taka może nie staro- ale suchowiedza, dzięki której zaliczyłem przedmiot, ale co z tego, jeśli nic z tego nie rozumiałem?

Może by nic złego się nie stało gdybym został kreatynem, ale także odporności na altmed nie wyniosłem ze szkoły, a z bloga Barta, potem Goldacre'a, Oraca i kilku innych, potem z "Bad science". Wcześniej nie byłem altmedowcem, ale też życie nie poddało mnie próbie takiej jak ciężka choroba moja czy kogoś bliskiego. Dotąd zresztą nie poddało i nie mam pewności czy w takiej sytuacji z rozpaczy nie stracę rozumu, ale myślę, że jestem lepiej przygotowany niż po liceum.

Wiedza ogólna to tylko część edukacji ogólnej. Oprócz wiedzy potrzebne jest też jej rozumienie. Prawie każdy potrafi wykuć na blachę, jakie grupy krwi komu od kogo można przetaczać, ale to nie oznacza zrozumienia ani tym bardziej umiejętności zastosowania, o krytycznym myśleniu nie wspominając.

Mogę dziękować Dawkinsowi, że dzięki jego książce zrozumiałem więcej niż dzięki szkole, ale krytycznego myślenia nauczyłem się jeszcze gdzieś indziej. Co chwilę widzę ludzi, którzy się Dawkinsem zachwycili i zmienili sobie po prostu autorytet. Kreacjonistami ani altmedowcami nie zostaną, ale nie dostrzegą też, że "Bóg urojony" jest, powiedzmy delikatnie, bredzeniem idioty myślącego, że jest filozofem, ani że Dawkins to tępy seksistowski buc. Do tego trzeba jeszcze innej wiedzy, którą też znajdzie się między innymi w historii i w literaturze (choć raczej nie tych szkolnych).

Lepiej chyba już, żeby szkoła uczyła wiedzy nawet przykurzonej, ale z jej rozumieniem i umiejętnością krytyki niż wiedzy aktualnej do zakucia na blachę. Jak dla mnie, większym niż starowiedza problemem jest suchowiedza.

Przyznam, że nie wiem, który przedmiot w liceum uczył krytycznego myślenia. Krytyczne myślenie to jakby nie patrząc coś nienaturalnego i sztucznego. To wyszukiwanie prostych schematów, jest tym typowo ludzkim stanem. Matka natura raczej nie predysponuje nas do krytycznego myślenia. Kiedy próbujemy coś napisać i po 6 faktach potwierdzających naszą tezę pojawia się ten siódmy nie pasujący do reszty, to wywołuje prawie fizyczny ból. Trzeba aż zacisnąć zęby, aby dopuścić do siebie taki nieprzystający fakt. W ogóle życie człowieka, który we wszystko wątpi będzie raczej niezbyt przyjemne, gdzieś trzeba sobie tą granice postawić.

No właśnie ja też nie a powinien każdy. I nie chodzi przecież o wątpienie we wszystko, tylko o świadomość, że jeśli decydujesz się, w tekście, dyskusji, życiu bronić jakiejś tezy czy podjąć jakąś decyzję, to lepiej dokładnie sprawdź. I umiejętność sprawdzenia. Wątpić we wszystko się nie da, sam sporo faktów przyjmuję na wiarę, ale gdy wpływ tej wiary na moje życie może być duży staram się wszystko dokładnie sprawdzić.

Gdy stawką jest wygłupienie się przy piwie, mogę nawet coś powtórzyć za tygodnikiem opinii, ale gdy podejmuję decyzję np. o leczeniu dziecka to już jakby ważniejsze. I w tych sprawach, które wiadomo, że mogą okazać się gardłowe warto coś wiedzieć z góry, choćby po to, żeby wiedzieć, że jak ktoś mówi coś o leczeniu holistycznym czy innej homeopatii to jest to szarlatan.

Mówi humanista, tak?

Programowanie != umiejętność obsługi maszyny. Nie, nie można być genialnym programistą i życiowym debilem, chyba że masz jakąś dziwną definicję tego drugiego, jak hipotetyczy kowal z końcówki tekstu.

Tak to już jest ze dyskusja pod notkami, zwykle nie dotyczy tego co jest w notce. Fragmentu, o jakich książkach rozmawiali zaproszeni w studiu goście, mogłoby dla mnie w ogóle nie być. A że w kuluarach rozmawiamy o zawartość lektur szkolnych, no cóż, to nie moja wina :)

Zgadzam się chyba w całości. Dodam, że wysłuchałem wszystkich odcinków, i Gogacz wydawał się nawet bardziej dogmatyczny o duchownych którzy tam później występowali.